Diyabet Nedir?
Diyabet, kandaki şeker düzeyini dengeleyen insülin hormonunun; eksikliği ve/veya yeterince
salgılanmasına rağmen, vücutta kullanılamaması sonucu oluşan kronik metabolizma bozukluğudur.
- Enerji Metabolizması ve Diyabet
Şeker vücudun temel enerji kaynağıdır. Şeker iki yolla elde edilir;
- Karbonhidrat içeren besinlerle alınabilir (dış kaynaklı),
- Karaciğerde depolanmış halde bulunur, gerektiğinde kana verilir (iç kaynaklı).
Besinlerle alınan şeker, mideye, oradan bağırsaklara geçer ve emilerek kana karışır. Pankreasta üretilen
insülin hormonu ise dolaşımda bulunan şeker düzeyini düzenler ve kanda şeker yükseldiğinde
pankreastan salınarak kan şekerini normal düzeylere indirir.
- Karbonhidratlar Vücudumuzda Nasıl Kullanılır?
- Karbonhidratlı besinler sindirildikten sonra bağırsaklardan emilerek ŞEKER olarak kana geçer.
- Şeker, karaciğer ve kaslarda GLİKOJEN olarak depolanır.
- Beyin şekeri depolamaz fakat sürekli olarak kullanır.
*Pankreas: Midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organ olup vücut için önemli enzimleri ve
hormonları üretir. İnsülin de bunlardan biridir.
* İnsülin: Vücutta enerji dengesini kontrol eden bir hormondur. Görevi, kandaki şekerin hücre içine
girmesini sağlamaktır. Hücre içine giren şeker, enerji kaynağı olarak kullanılır. Böylece
kanda şekerin yükselmesi de önlenir
- Normal Kan Şekeri Değerleri
En az 8 (ideal olarak 10) saat aç kaldıktan sonra ölçülen şeker düzeyine, ‘açlık
kan şekeri’ adı verilir. Normal değeri; 70-100 mg/dl’dir.
Yemeğe başladıktan 2 saat sonra ölçülen kan Şekerine ‘tokluk kan şekeri’ adı
verilir ve normal koşullarda 140 mg/dl’nin altında olması gerekir.
Şekerin hücre içine girmesi için mutlaka insüline gereksinim vardır. İnsülin,
şekerin hücre içine girmesinde hücrenin kapısını açan anahtar görevi yapar.
Pankreas, yeterli insülin üretemediğinde veya insülin anahtar görevini
yapamadığında (insülin direnci) şeker, hücre içine girip enerjiye dönüşemez.
Dolayısıyla şeker kanda yükselmeye başlar.
Normal sağlıklı kişilerde kanda şeker ve insülin düzeyleri, biribirine paralel
şekilde ve dar sınırlar içinde değişir. Örneğin yemek yenildikten sonra
yükselir, uyku ve dinlenme dönemlerinde düşer.
Pankreasta insülin üretiminin azalması veya insülin üretimi yeterli olduğu
halde, doku ve organlar seviyesinde yeterli etki gösterememesi durumunda
‘diyabet’ gelişir.
Diyabetin tipleri nelerdir?
*Tip 1 Diyabet
*Tip 2 Diyabet
*Tek Gen Hastalığına Bağlı Diyabet
*Gebelik Diyabeti
*Diğer Tipler
Tip 1 diyabet, genellikle erken yaşlarda başlar, tanıdan itibaren mutlaka insülin kullanılmasını gerektirir.
Tip 2 diyabet, genellikle daha ileri yaşlarda (35 yaş ve üzerinde) başlar. Ortaya çıkışında sağlıksız yaşam biçimi davranışları ve aile öyküsünün etkili olduğu, beslenme, fiziksel aktivite ve kan şekerini düzenleyici ilaçlar ile tedavi edilebilen bir hastalıktır.
